FINDIK ŞU AN CEPTE PARA |
Doğu Karadeniz yöresinin sahile bakan dağ yamaçlarında fındık çay,
sularında palamut hamsi bol olur. Son iki yılda bu ürünler geçtiğimiz
yıllara göre iyi para etti. Bölge insanın yüzü gülmeye başladı.
Geçen yıl sezon başında bir kilo fındık 13 liradan alınıyordu. Pandamı
illeti daha duyulmamışken gerek yerli halk ve gerekse gurbetçiler
çocuk okutmak gayesi ile fındıklarını 13-15 lira arası tüccara vermek
zorunda kaldı. Bu fiyat masraflar işin içine girince iyi bir getiri
değildi.
Tüccar ve devlet Mart 2020 yılı başlarına kadar ürünü bu fiyatlardan
aldı. Sene başında Çin’de peyda olan ve bütün dünyayı esir alan COVİT
19 illeti, dünya ekonomisini allak bullak ederken, Türk fındığının
fiyatını yukarı doğru zıplamaya başladı. Evine kapanan, yasaklarla
evde kalan zengin ülkeler; aldıkları alkolün yanında çerez olarak
fındık tüketmeye başladı. Elinde yılbaşından kalma stoklar biten AB
ülkeleri, bizim depolarımızda bekleyen fındıkları talep etmeye
başladı.2020 Mayıs ayı sonuna kadar İtalya ve Almanya’ya gönderilen iç
fındık miktarı 350 bin tonu bulmuştu.
350 bin ton iç fındık demek,700 bin ton kabuklu fındık anlamına
geliyordu. Tüccar bu talebi karşılamak için önceki yıllardan kalan tüm
fındıklar piyasaya sürülüyor. Hatta üreticinin elindeki fındıkların
pazara inmesini teşvik edici cazip fiyatlar teklif ediliyordu. Böylece
Mayıs sonunda bir kilo fındık 24 liraya çıkıyordu.
Pandamı korkusundan evinde yatan Avrupalı, havaların ısındığı yaz
başında ekonominin batma korkusu ile evinden çıkıyor, mideyi boş verip
cebini düşünmeye başlıyor. Neticede bir miktar fındık tüketilemiyor,
Avrupalının deposunda kalıyordu.
AB ülkeleri 2020 Ağustos fındık sezonuna fındık stokları ile girdi.
Üretici yeni sezonda,2019 sezonu kadar mahsul toplayamadı. Rekolte
biraz düşük. Âmâ fındık bir kere 24 lirayı görmüştü. Pandamı illeti de
devam ediyor.
Devlet DMO eliyle;50 randıman 2020 Giresun kalite fındığın kilosunu
22.50 liradan almaya başlıyor.
Karadeniz kıyısında hasat yapılıp çuvallara istif edilen fındıklar;
Eylül ayında,23 lira ile 26 lira arasında alıcı buluyor. Bu fiyata
rağmen çoğu üretici pazara mahsul indiremiyor, kilosunun 30 lira
olmasını bekliyor.
Bu günlerde tüccarda bir kilo fındık 24 liraya alınıyor. Teşvik için
50 kuruş daha verenler var. Sorduğumuzda “Beklettiğimiz malı aldığımız
fiyata devredemiyorum. İhracatçı firmalar “Avrupalı fındık tüccarı şu
an fındık istemiyor. Stoklarımız dolu diyorlar. Biz yılbaşı
taleplerini bekliyoruz. Kasım ayı sonunda yukarı doğru bir
hareketlenme olacak” görüşündeler.
Pandamı 2019 yılındaki gücünden bir şey kaybetmedi. Mikrop geçtiğimiz
dönemden daha azgın, daha yaygın. AB nin zengin ve kalkınmış ülkeleri
birkaç hafta sonra tekrar evlerine kapanacak. Daha çok kuruyemiş ve
fındık tüketecek.
Şu zamana kadar 70 bin ton iç fındık ihraç etmişiz. Bu salgın devam
ederse; satışlarda geçen yılı geçeriz. İç piyasada fındık 30,belli
olmaz 35 lirayı zorlar. Bu sezon satılan 70 bin ton fındık’ son on
yılın ortalamasına göre çok az.
Giresun esnafı ile yaptığım istişarelerde iç piyasasında fındık
tüketimi artmaya başlamış. Yani fındığımızı biz de yemeye başlamışız.
İç fındık işine soyunan fark edilecek oranda müteşebbis türemeye
başladı. Üretimde Fiskobirlik’i katlayan firmalar var.
Fındık tüccarını dinlersen bu sene rekolte az. Fındıklar iri.
Fındıklar iyi beslendikleri için kabukları kalın, randımanları düşük.
Bir başka görüş; küften dolayı bazı yörelerde fındıkta % 10 yakın
çürük var.
Birde ihracat yapan firmalar “Avrupalı” kapılarında daha çok fındık
satmak için fiyat kıran, rekabet yapan tüccar var diyor.
Kim ne derse desin, aradenizde tombul fındık, sivri fındık varsa,
cepte para hazır.