7194 sayılı yasa ile gündemimize bomba gibi düşen bir vergimiz daha oldu. Gerçi değeri 5 milyonun üzerinde konutlar verginin konusu olunca kamuoyunda çok fazla tartışılmadı ama önümüzdeki dönemde bu vergi çokça tartışılacak gibi görünüyor.
Bahse konu vergi dediğimiz gibi 7194 sayılı kanunun 7 Aralık 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanması ile gündemimize düştü. Mecliste alel acele çokça görüşülmeden ve konuşulmadan kabul edilen bu yasa ile 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa 7 yeni madde eklendi. Bu maddeler Emlak Vergisi Kanuna 42-49. maddeler olarak teselsül ettirildi. Bu maddelere göre Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü(TKGM) tarafından değeri 5 milyon ve üzeri konutlar tespit edilecek, bu değerler hak sahiplerine bildirilecek, hak sahipleri de buna 15 gün içinde itiraz etmezse değerler kesinleşecek ve 3 ay içinde de beyanname verilerek kanunda belirtilen oranlar üzerinden vergiler ödenecek. Görünüşte her şey normalmiş gibi görülüyor ama o kadar da normal olmadığı ileriki günlerde belli olacak.
Bir kere bu verginin binadan mı yoksa bağımsız bölümlerden mi alınacağı bence belli değil. Binadan mı yoksa hisselerden mi alınacağı da belli değil. Yani sizin 10 katlı 20 daireli binanın muhtemelen 5 milyonun üzerindedir; bu halde verginin mükellefi olursunuz. Ama daireler esas alınırsa her daire 5 milyonun altında olduğundan mükellef olmazsınız. Sizin bir binanızın değeri 5 milyonun altında olur vergi vermezsiniz ama aynı nitelikte yan tarafta sizden belki arsası, belki birkaç metre fazlalığı veya kalitesi iyi olan bina bu verginin mükellefi olabilir.
Yine sizin 20-30 varisli bir yalınız olur ve değeri 5 milyonun üzerinde olabilir. Bu yalının varislere bölünmesi halinde değerlerinin 5 milyonun altında kalması mukadderdir. O halde vergi verilecek mi verilmeyecek mi tartışması beklenen bir gelişmedir. Aynı nitelikte olan yan komşunuzun yalısı tek sahipli ise bu verginin mükellefi olacağı kesindir.
Yine değişik illerde 1 milyonluk 5’ten fazla konutu olan biri bu vergiyi ödemezken tek konutu 5.000.001 olan kişi 15 bin lira vergi ödeyecektir. Veya değeri 4.999.999 lira olan bir konut için vergi ödenmeyecektir. Buna göre arsası veya işyeri 5 milyonun üzerinde olan kişiler de bu vergiyi ödemeyecektir.
Bir de en önemlisi bu değerin tespiti için kriterler kanunda sayılmamıştır. Köyde, yaylada, belediye sınırları içinde veya dışında, ruhsatlı ruhsatsız olması bakımından da bir kriter belirlenmemiştir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün hangi kriterleri esas alarak belirlediğini bilmediğimiz değerlerin ilgililere tebliğ edildiği kulağımıza gelmektedir. Hatta bu değerler kanunun öngördüğü şekilde genel müdürlüğün sitesinde yayınlanmaya başlamıştır. Önümüzdeki süreçte buna itirazların olması kaçınılmaz olacaktır.
Bildiğim kadarıyla Değerli Konut Vergisi hakkında henüz Hazine ve Maliye Bakanlığı uygulamanın nasıl olacağı hususunda genel tebliğ veya genelge yayınlamadı. Bu tebliğ yayınlanmadan konut değerlerinin belirlenmesi de hiç hoş olmadı. Ne o yangından mal mı kaçırıyoruz?