GİRESUN (AA) – ATAKAN ÇITLAK – Giresun, Ordu ve Kastamonu üniversitelerince yürütülen "Bolu ve Kastamonu'da Yetişen Türk Fındığında (Corylus Colurna) Anaç Seleksiyonu" projesiyle, daha verimli ve kaliteli sertifikalı fındık fidanlarının elde edilmesi hedefleniyor.

TÜBİTAK desteğiyle 2019'da başlatılan proje kapsamında Türk fındığından alınan anaçlar ile mevcut fındık çeşitlerine ait fidanlar aşılandı ve deneme amaçlı olarak Ordu Üniversitesinde köklendirme çalışmaları yapıldı.

Meyvenin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırma da yapılan projede, belli bölgelerde bahçeler oluşturularak daha verimli ve kaliteli, tek gövdeli sertifikalı fidanlar elde edilmesi ve çiftçilere dağıtılması planlanıyor.

Giresun Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ali Turan, AA muhabirine, fındık tarımında sertifikalı fidanın büyük öneme sahip olduğunu söyledi.

Sertifikalı fidanların ortaya çıkarılması amacıyla Ordu ve Kastamonu üniversiteleriyle birlikte araştırma çalışması başlattıklarını belirten Turan, şöyle devam etti:

"Fındık çeşitlerimizin kök yapısı zayıf. Dip sürgünü verme özelliği var. Dolayısıyla dip sürgünü temizliğinde işçilik çok daha fazla. Diğer taraftan da küresel ısınma var. Önümüzdeki süreçte iklimin nasıl değişeceğini öngöremiyoruz. Corylus Colurna'ya bakacak olursak, kazık kök yapısına sahip. Toprağı çok iyi sömüren, üst kısmını çok daha iyi besleyen, verim artışını sağlayabilecek, diğer taraftan dip sürgünü vermeme özelliği var. Bu yönüyle de baktığımızda işçilik azalacak. Tek gövdeli yetiştiricilik yapılacak."

Turan, yaptıkları işlemin verim ve kaliteyi nasıl etkileyeceğini çalışma sonucunda ortaya koyacaklarını dile getirerek, "Ancak şunu teorik olarak söyleyebiliriz; toprağı çok iyi sömürdüğü için verimi ve kaliteyi daha da artıracak yönünde bir öngörümüz var." dedi.

Corylus Colurna üzerine ekonomik olarak üretimi yapılan çeşitlerin aşılandığını ancak anaç ıslahı konusunda yapılan bir çalışma olmadığını ifade eden Turan, "Anaçların özellikleri nedir, nasıldır, hangi anaçlar, hangi çeşitler için uygundur? Böyle bir çalışma yok. Bu yönde bir çalışma yaptık. Bazı bireyler seçildi ve öne çıktı. O bireyleri Ordu Üniversitesi'nde serada köklendirdik. İleriki günlerde bunlar üzerine standart çeşitlerle alakalı aşılama yapacağız. Bunların arazideki performanslarını gözlemleyeceğiz." diye konuştu.

– "Burada anaca bir standart getirmek istiyoruz"

Doç. Dr. Turan, projenin fındık tarımı ve çiftçisi için faydalı sonuçlarının olacağını vurgulayarak, Türkiye'de fındıkta sertifikalı fidancılık olmadığını, burada anaca bir standart getirmek istediklerini dile getirdi.

Üreticilerin bahçeden sökerek getirdiği fidanların genellikle kökleri zayıf, toprağı iyi sömüremeyen bitkiler olduğunu belirten Turan, "Dolayısıyla beslenme ve verimde de sorunlar yaşanıyor. Bu yönüyle baktığımızda toprağı iyi sömüren, dip sürgünü vermeyen, verimli, kaliteli, belki geç yapraklanma özelliğiyle soğuklardan etkilenmeyen fidanlar ortaya çıkacak. Bu yönüyle de fındık sektörü için faydalı olacağını öngörüyoruz." dedi.

Turan, Corylus Colurna'nın meyvesinin fiziksel ve kimyasal özelliklerine yönelik de araştırmalar yürüttüklerini, fiziksel açıdan meyve ağırlığı, kabuk kalınlığı, randıman, sağlam iç, kusurlu iç, kimyasal açıdan da yağ, protein, yağ asitleri kompozisyonu gibi konuları araştırdıklarını kaydetti.

Doç. Dr. Ali Turan, araştırmanın sonuçlarını projenin tamamlanmasının ardından kamuoyuyla paylaşacaklarını da sözlerine ekledi.