Fındık bizim ana geçim kaynağımız. Yöremizin kalkınmasında ana unsur fındıktır şüphesiz. Fındık olmazsa buralarda geçim de olmaz. Ancak fındık zor bir uğraştır.Hele bizim engebeli arazilerimizde fındık yetişitirip hasadını yapmak çok meşakkatli iş. Ama ne yapalım mecburuz. Madem köyde yaşıyoruz ve böyle bir geçim kaynağımız var onu da değerlendirmek durumundayız. Bizim yöreyi bilmeyen ve fındığın nasıl hasad yapıldığını bilmeyen fındığın kıymetini de bilemez. “1 Kilo fındık en az 15 TL olmalı“ dediğimizde de “bir avuç fındık 15 TL olur muymuş“ diye feryat edenleri çok duymuştursunuz. Lakin işin mutfak boyutunu kimseler bilemez.Ne şartlarda, ne zahmetlerle, ne masraflarla fındık harmana geliyor bilemezler.İşte biz fınıdığın bu zahmetli serüvenini anlatmaya çalışacağız şimdi.
1-Kökleme/Fındık Dikimi: Fındığın serüveni, “kökleme“ dediğimiz fidanların usulüne uygun olarak dikimi ile başlar. Bu köklemeler bir kaç sene de yetişirler ve ufak ufak fındık vermeye başlarlar. Bu arada bilmeyenler içn zikredelim fındık ekilmez, dikilir. Ve fındık her sene dikilmez. Yani her fındık hasadı için fındık dikilmez. Fındık bir kere dikilir ve yıllarca fındık alınır.Ne zamanki yaşlanır, fındık verimi düşer o zaman kesilir ve aynı ocakta bulunan ışkınlar( fındık ocaklarındaki yeni yetişmiş ince dallara ışkın denilir) artık bu yaşlı dalların yerini almak üzere bırakılır. Hemen belirtelim, fındık dallarının-ağaçlarının bir arada bulunduğu 8-10-15 daldan meydana gelen fındık dalı topluluğuna “Fındık Ocağı“ yada “Fındık Üğümü“ denilir.
2-Bahçe Atlama: Normal yaşına gelince 2 senede bir “ Bahçe Atlama“ dediğimiz ayıklama işlemi yapılır ve bu genelde güzün yapılır.
3-Kemreleme-Gübreleme : Fındık hasad mevsimi Ağustos ayıdır. Diğer 11 ayda ne yapılır fındık için? Kışın kışlık gübresi verilir, “kemre“ dediğimiz hayvan gübresi de ihmal edilmez.Araba yolu yoksa kemreler ahırlardan, mereklerden katır yolu olan yerlerde katırla, olmayan yerlerde de sırtta çuval veya sepetlerle fındık bahçelerine taşınır.
4-İlaçlama Dönemi: Mayıs-Haziran ayı geldiğinde ise mevsim ilaçlama mevsimidir. Eskiden körüklerle yapılan ilaçlama şimdilerde motorlarla yapılır. Tabi arazimizin engebeli olması sebebiyle bu motorlar da sırtta taşınır.Yani bilmem kaç kiloluk motor da o sarp arazilerde sırtta taşınarak ilaçlama yapılır.
5-Kırkma Zamanı: Artık yavaş yavaş fındık çotanakları ortaya çıkmaya başlamıştır. Bundan sonra havanın durumu çok önemlidir.Kurak giderse fındık yanabilir ve erken hasad gündeme gelebilir. Fındık hasadı öncesinde zaman “kırkma“ mevsimidir artık.Hasad öncesi son işlem budur.Kırkma, fındık bahçelerinin altındaki ot, diken vs. leri orak, kerinti, tırpan veya motorla ayıklayıp temizleme işlemine denilir. Bu da bir hayli zor iştir.Bu işlem tamamlandığında artık fındık bahçeleri hasada hazırdır.
6-Hasad Zamanı: Yeterince olgunlaşma olduğunda hasada başlanır.Genelde Ağustos ayı başlarında fındığa başlanır. Bu arada köyde “hasad“ kavramı kullanılmaz. Bunun yerine “Fındık döşürmek, fındığa başlamak“ tabirleri kullanılır.Fındık hasad mevsimi olan Ağustos ayı hummalı bir gayretle geçirilir.Gece-gündüz çalışılır.Nerdeyse fındık bahçesinde yatılır.Bu arada yöremizde ve köyümüzde “ fındık tarlası“ yerine “ fındık bahçesi“ tabiri kullanılır. Fındık bahçelerimizin çoğunda araba yolu hala yoktur.Bir çoğunda katır yolu dahi yoktur.Hal böyle olunca fındıklar dalından veya yerden toplanarak 40-50 kiloluk çuvallar halinde en yakın katır yolu veya varsa araba yoluna o engebeli arazilerden insan sırtında taşınarak çıkarılır. Sırtta 50 kiloluk fındık çuvalını çıkarmanın ne olduğunu taşıyanlar bilir. Ben de böyle çok çuval taşıdım vaktiyle. Yine bazı fındık bahçelerinde bu zorluklara karşı yöremize has teleferik sistemleri kurulmuştur.Bu teleferikler yardımıyla fındık çuvalları daha kolayca ve zahnmetsizce bahçelerden çıkarılır harmana getirilir.Katırların gidip gelebileceği yolların bulunduğu yerlerde de fındıklar yine insan gücü ile bahçenin başına çıkarılır ve yığılır.Sonra katırlarla eve taşınır.
Bu arada fındık bahçeleri fındık mevsiminde pek şen olur. Saat 07:00 oldu mu herkes bahçededir bizim memlekette. Saat 11’lerde yemek vaktidir. Bu saatlerde her bahçeden yakılan ateşlerin dumanları yükselir. Anlaşılır ki yemek saati gelmiştir. Yemeğin üstüne kestane ağacının altında kara demkikte çaylar demlenir ve keyifle çaylar içilir.Saat öğleden sonra 3’leri gösterdiğinde tekrar kara demlik ocağa konulur. Bu sefer de çayın yanında börek,çörek, peynir , zeytin türü şeyler olur. Çok zevkli olur.Bir nevi piknik yapmış gibi olur insan.
(devam edecek)