İki tür kıyaslama vardır. Bunlardan biri kendi imkânlarımızı başkalarının maddi olanaklarıyla kıyaslamak, diğeri ise dertlerimizi başkalarının dertleriyle kıyaslamak…

Bu kıyaslamalardan birincisi insana duygu olarak zarar verirken, mutsuzluğa yol açarken; ikincisi ise duygusal olarak daha faydalıdır ve şükür duygusuna kapı açar.

Kıyaslama yaparken şunu unutmamak gerekir: Her zaman senden daha iyi veya daha kötü durumda olan çıkacaktır.

Birinci kıyaslamayı yaparken insan, “Onun son model arabası var, benim neden yok? Onun iPhone X’i var, benim neden yok? Ben de bunları hak ediyorum” vs. diye düşünür. Bu düşünüş biçimi insanda üzüntü duygusu oluşturur ve mutsuzluğa sebep olur. İşte bu bir virüstür, kıyaslama virüsüdür.

İkinci kıyaslamayı yaparken insan, “Benim başıma böyle bir olay geldi, çok üzgünüm, mutsuzum; ama başkalarının başına muhakkak bu durumdan daha kötüleri gelmiştir” diye düşünür. Bu düşünüş biçimi üzüntü duygusunun şiddetini azaltır ve daha da kötüsü olmadığı için insanda şükür duygusu uyandırır. Bu düşünüş şekli ise faydalıdır.

Fakat insan, bu iki kıyaslama türünden birincisini, yani faydasız olanı istekle yaparken; kendisine ruhen daha faydalı olacak olan ikinci kıyaslamayı yapmak istemez.

Peki, neden?

Çünkü insan, maddi imkânlar açısından geri kalmayı kendine yediremez. Maddi olanaklarda tamahkârdır. Bu yüzden mütemadiyen kendini kendinden daha iyi imkânlara sahip olanlarla mukayese eder.

Bununla birlikte insan, dert ve sıkıntı bakımından da kimseden aşağıda olmayı istemez. Herkes kendi derdinin daha fazla olduğunu düşünür, öyle olsun ister ve sanki dertlerinin büyüklüğüyle övünür.

Bu yüzden insan, sıkıntılarını mukayese etmek istemez, bundan hoşlanmaz. Ama maddi olanaklarını kıyaslamaktan haz duyar ve bilerek mutsuz olmayı tercih eder.

Halbuki asıl mutluluk bulunduğun şartların içindedir. Herkesin aynı şartlarda olmayacağı dünyanın yaratılışından beri gelen realite bir durumdur. Kimin, nasıl bir imtihan içinde olacağı Allah’ın tasarrufundadır. Bunu kabullenmek ve ikinci tür kıyaslamaya girmek insanı şükür duygusunun içene sokar ve daha kolay mutlu olabilmeyi sağlar.