GİRESUNLU AÇ KALMAZ

GİRESUNLU AÇ KALMAZ

Sözüm Giresun’da yaşayan yerli halka olacak.
Yazın pazar yerlerinde satılamayan pancar, pezik ve soğan bağlarının 50 kuruşa düştüğü bir ilden bahsedeceğim.
Önce son iki aydır Giresun pazar ve marketlerinde satılan; tümü hormonlu sebze ve meyve fiyatlarına bakalım. Domatesin kasaya girmişi 6.5-10 lira. Dallısı budaklısı güya organik oluyormuş 13-15 lira. Patlıcanın kilosu 8-13 lira. Biberin sivrisi 13, dolması 9 lira. Ispanak 8 lira, Portakalın adisi 2.5, kasaya konulmuşu 5 lira. Elmalar 4-6 lira arası. Bir tutam marul 5 lira. Soğan 5, patates 4.5, pırasa 6.5 lira.
Çoğu sera malı. Hepsi gübre ve kimyasal ilaçlı. Geçen yıllarda kanser riski yüzünden alıcı bulamadığından iç piyasada ucuza giden mallar. Biz bu hormonlu kimyasallara muhtaç mıyız?
Bu ilin yaz aylarında kırsal kesimde oturanlar veya çarşıda oturup da yaz boyu köyündeki yerine, yurduna göçenlerin ufak tefek yetiştirdiği sebzeler şunlar oluyor. Baharda bezelye, pırasa, pezik, marul, maydanoz, pancar çiçeği, taze soğan. Bahçelerden doğal olarak toplanan tomara, karga pırasası, güğülce, sırgan, çalı çilek yaprağı, gücüktene… Bir de çoğu evde hazır hamsi tuzlaması.
Sıcak günlerde biraz emek isteyen domates, patlıcan, dolmalık ve kızartmalık biber, bostan, taze fasulye, marul, maydanoz yaylalardan yetişen kara lahana. Kiraz, çilek, erik, armut vişne, dut … Bu sebzelerin bir kısmı pazarlara iner. Merkezlerde oturanlara satılır.
Sonbahar daha zenginleşir. Taze sebzelere ilaveten pekmezler, elma ve kışlık armutlar, portakal ve mandalinalar, üzümler. Meyve kuruları. Kış için küp küp doldurulmuş turşular. Taze çıkan lahanalar, pezikler, ıspanak ve maydanozlar.
Eylül ayı ile tüm meyve ve sebzelere ilave Karadeniz’den gerekli destek gelir. Önce palamut, levrek, istavrit, mezgit, lüfer, kılıç balığı ve nihayet hamsi çıkmaya başlar. Bir de her çeşit sebzelerden yapılan konserveler.
Eylül ayı çam mantarları ile tavuk “dirmit”lerinin bol bulunduğu aydır.
Tüm hazırlıklar kış için yapılır. Taze hamsi ve her çeşit balık yanında; fasulye turşusu, mantar tuzlaması, böce, fırınlanmış veya güneşte kurutulmuş taze fasulye, kiraz turşusu, fırınlanmış mısır unu, yarmalık, ala fasulye, kış yiyecekler indendir.
Her mevsim geçerli olan et ve süt ürünleri. Yoğurt, ayran, çökelik, peynir, tereyağ… gibi.
Giresun ve çevre ilçeleri, aslında tüm Doğu Karadeniz bölgemizin olmazsa olması denizde hamsi, karada pancar dediğimiz kara lahanadır.
Kara lahananın onlarca yemeği yapılır. Sarmasının etli veya zeytin yağlı olanı makbuldür. Hele “dömbelek” etlisi vardır ki; pişerken üzerine bir kaşık tereyağ konması elzemdir.
Pancar çorbası. Her sabah ve akşam, 24 saat hazır olmalıdır. Yani saati yoktur. İçine yağ, kemik iliği, soğan, ala fasulye, biber, yarmalık, mısır unu, pirinç, bulgur, kıyma, iç yağı ekleyerek yapılanı vardır. İncesinin adı “holatma”; burkularak yapılanın adı “burkma”dır.” Günde bir öğün pancar çorbası içmeyen Karadenizli olamaz” denilmektedir.
Giresun ve köylerinde en lezzetli pancar yemeği pancar diplesidir. Lahana yaprakları sigara tütünü benzeri ince ince kıyılır. Bu pancarların içine bulgur veya pirinç ilave edilerek haşlanır. Bir kapta süzülerek bekletilir. Başka bir kaba soğan doğranır, bol tereyağı ile kavrulur. Varsa pul biber ilave edilir. Üzerine haşlanmış ve suyu süzülmüş pancarlar konulur ve bir miktar orta ısıda kavrulur. Sıcak pancar diplesi hazırdır.
Pancardan ayrıca Ören haşlaması, pancar yığması, pancar kavurması, pancar çiçeği kavurması, keleminden ve zıbıcından turşu, gene keleminden salata yapılmaktadır.
Giresun’da yapılan mantar ve taze fasulye, kiraz turşu kavurmalarının lezzetine doyulma. Ayrıca Şubat ayında bağ ve bahçelerde çıkan gügülcenin kavurma ve yumurtalı tavaları her gün yenilmektedir.
Baharda uzayan tiken tepelerinden çıkan “melevucan” kavurmaları, tomara kavurması ve tavası, ayrıca turşusu hep doğal yiyeceklerdir. Yerli pırasanın yumurtalı kızartmasını muhakkak yemelisiniz.
Giresun’a kendi yetiştirdiği sebze ve yiyecekler yeter. Biraz bilinç, biraz azim lazım. Bir de fındık ve çay diktiğimiz bahçelerin en az yarım dönümlük kısımlarını temizleyip bahçe olarak ayıralım.
O zaman marketlerde satılan, çoğu hormonlu sebzelere ihtiyacımız kalmaz. Muhtaç mıyız bu denli riskli ve pahalı sebzelere.
Hayır. İster yaz, ister kış Giresunlu aç kalmaz.

Sosyal Medyada Paylaşın:

Düşüncelerinizi bizimle paylaşırmısınız ?